+298 219484 er@er.fo

Alment tiltak útsett

Áður fráboðaða almenna tiltakið hjá Etiska ráðnum, við yvirskriftini “Rættvísar raðfestingar í heilsuverkinum”, sum eftir ætlan skuldi verða 10. november 2021, er fyribils útsett til í februar ella mars 2022.

Alment tiltak í Suðuroy

Etiska ráðið skipar nú almennum tiltaki í Suðuroy. Kjakfundur verður á Miðnámsskúlanum í Suðuroy sunnudagin 8. november 2020 frá kl. 14.30 til 17.00, og til viðgerðar eru etiskir spurningar, sum knýta seg at gentøknifrøði, ið hevur ávirkan á menniskju.

Stóru frambrotini innan gentøkni seinastu árini krevja, at vit í dag og næstu tíðina skulu viðgera og taka støðu til stórar etiskar spurningar, sum ikki áður hava verið á breddanum. Skulu vit til dømis hava alt at vita um, hvørjar arvaligar sjúkur vit eru berarar av? Hvør skal hava atgongd til upplýsingar um okkara ílegur og arvaeginleikar?

Hvussu skulu vit samrøða um slíkar spurningar, tá vitanin og møguleikarnir innan hesa tøkni næstan ongi mørk kennir?

Etiska ráðið eygleiðir gongdina í samfelagnum og tekur, av egnum ávum, til viðgerðar almennar og prinsipiellar etiskar spurningar um gransking í og nýtslu av biotøknifrøði og gentøknifrøði, ið hevur ávirkan á menniskju. Ráðið skal upplýsa almenningin og taka etiskar spurningar til umrøðu í almenninginum, og er við til at byggja upp almenna vitan og førleikar um etiskar spurningar í Føroyum.

Jógvan Dahl, fyrrverandi lærari og varaskúlastjóri á Venjingarskúlanum, fer at stýra fundinum, og tey, sum fara at hava upplegg og at taka lut í panelinum, verða Anne Mette Greve Klemensen, Marjun Bæk, Noomi O. Gregersen, Svein-Ole Mikalsen og Jógvan D. Hansen. Les skránna her.

Tiltakið er ókeypis og øll eru hjartaliga vælkomin.
Uppleggini kunnu síggjast her: www.etiskaradid.fo

Linnandi viðgerð og lívsgóðska áðrenn deyða – Palliatión

Endamálið við kjakfundinum er at lýsa, hvørjar etiskar støður og spurningar knýta seg at síðstu tíðini áðrenn deyða, og hvussu vit ynskja, at seinasta tíðin skal verða.

Fundurin er í Løkshøll mikukvøldið 6. november frá kl. 19.30 til 21.30.

Í okkara mentan er ikki so vanligt at vísa sorg ella at tosa um deyðan. Men deyðanum sleppur eingin okkara undan. Og tað er eins umráðandi at hava ein skynsaman etikk viðvíkjandi umstøðunum, tá ið vit liggja at doyggja, og viðvíkjandi deyðanum sjálvum, sum tað er í sambandi við lívsins byrjan.

Tað er uppgávan hjá heilsufakliga økinum at viðgera mein og at grøða sjúkur, so at sjúklingurin verður frískur aftur og – um hetta ikki ber til – at linna sjúkueyðkennini og harvið avmarka líðingina. Uppgávan er m.a. eisini at veita hjálp soleiðis, at tann sjúki kann varðveita sínar førleikar sum longst.

Men hvussu handfara vit hesar umstøður í dag og hvat áttu vit at gjørt betur?
Fundurin fer at varpa ljós á hesar spurningar:
Hvat er palliatión? Hvussu eru umstøðurnar í heimum, har fólk liggja til at doyggja og hvussu upplivir Heimatænastan hesar støður? Hvussu fara vit væl úr hesi verð og hví skulu vit stremba eftir at varðveita førleikarnar sum longst? Hvussu ynskja vit, at seinasta tíðin skal verða?

Fundurin verður skipaður við fimm uppleggum. Hildur við Høgadalsá, sjúkrarøktarfrøðingur og Master í yrkismenning, forkvinna í Etiska ráðnum fer yvirskipað at greiða frá um palliatión. Jonna Joensen, deildarleiðari í Heimatænastuni, fer at greiða frá royndum hjá Heimatænastuni og umstøðum tær hava varnast. Marjun Bæk, fyrrverandi sóknarprestur og limur í Etiska ráðnum, fer at hugleiða um tað at fara væl úr hesi verð og um tilveruspurningar evstu tíðina. Sólbjørg Frederiksberg, fysioterapeut og limur í Etiska ráðnum, fer at greiða frá hví rehabilitering og palliatión eiga at ganga hond í hond. Seinasta innleggið eigur Bjarni á Steig, yvirlækni og serlækni í blóðsjúkum og palliatión, sum fer at greiða frá palliatión í dag og frameftir.

Tað verður Uni Arge, journalistur, sum fer at stýra fundinum og í panelinum verða Jonna Joensen, Marjun Bæk, Sólbjørg Frederiksberg og Bjarni á Steig. Sí skrá.

Tiltakið er ókeypis og øll eru hjartaliga vælkomin.
Framløgurnar verða beinleiðis stroymdar og upptøkurnar lagdar á heimasíðuna hjá Etiska ráðnum www.etiskaradid.fo

Fosturdiagnostikkur

Fosturdiagnostikkur verður alt meira vanligur og kvinnur við barn hava møguleika at fáa vitan um heilsustøðuna hjá fostrinum, langt áðrenn barnið verður føtt. Endamálið er at kunna kvinnuna/parið á ein neutralan og nøktandi hátt, soleiðis at kvinnan/parið hevur møguleika at taka tað valið, sum er rætt fyri kvinnuna/parið – og ikki at forða at børn, sum bera álvarslig brek ella hava álvarsligar sjúkur verða fødd. Vísir fosturkanningin, at fostrið hevur onkra sjúku ella ber brek, verður hond tikið um hetta, meðan barnið er í móðurlívi ella so skjótt barnið er føtt.

Men hvat hendir, tá fosturkanningin vísir støðu ella sjúku, sum ikki kann viðgerast ella lekjast ?

Fosturdiagnostikkur førir við sær nógvar torførar etiskar spurningar, sum t.d. nær skal kvinnan fáa bjóðað fosturdiagnostikk ?, hvør skal fáa hetta tilboð ?, og hvussu eiga truplu støðurnar at handfarast, sum kvinnur og pør kunnu koma í orsakað av fosturdiagnostikki. Hvørjar avleiðingar kann ein fosturdiagnosa fáa persónliga og samfelagsliga? Ella er best einki at vita ?

Hesar spurningar varpa vit ljós á í Norðurlandahúsinum 22. mai kl. 19.30. Øll eru vælkomin og tiltakið er ókeypis. Skrá.

Tvístøðan á bróstinum

Spaniastova verður karmur um tiltakið Tvístøða á bróstinum, tá Etiska ráðið kemur á vitjan í Klaksvík mikukvøldið 6. mars.

Endamálið við tiltakinum er at lýsa etiskar tvístøður, sum hjartastartarar kunnu hava. Serliga verður ljós varpað á umstøðurnar hjá eldri borgarum á bústovnum.

Eiga vit – sum eldri búfólk – sjálvi at gera av, um hjartastartari skal brúkast, um vit hava tað fyri neyðini ella eru tað onnur, sum taka avgerð okkara vegna?
Eigur tað at vera møguleiki at frávelja hjartastartara?
Ella er tað at rokna sum natúrligt, at tá hjartastartari er tøkur, verður hann nýttur í øllum førum?

Etiska ráðið verður umboðað við Hildur við Høgadalsá, forkvinnu, og Jákup H. Foldbo, ráðslimi. Somuleiðis luttekur Arnhold Jensen, kommunulækni í Klaksvík.

Til umrøða frá kl. 19 verður “Konsekvensetikkur og nyttuetikkur í mun til hjartastartara” og “Heilsa, trygd og umhvørvi – á kommunala økinum”.

Tiltakið er alment, men vendir sær serliga til umboð fyri almennum og kommunalum stovnum, frítíðarfeløgum og avvarðandi myndugleikum innan heilsu- og trivnaðarøki.

Panel verður skipað undir leiðslu av Rana Nolsøe, har lagt verður upp til kjak.

Sí eisini Um hjartastartarar á bústovnum fyri eldri.

Leidd og Eygleidd

Leidd og Eygleidd

Kjakfundur um etikk og talgilda heimin, har vit varpa ljós á heilsuøki!

Almennur kjakfundur á Reinsarínum
mikukvøldið 28. november kl. 19.00 – 21.00

Endamálið við kjakfundinum er at lýsa hvørjar etiskar spurningar talgilding í heilsuverkinum kann hava.

Hvar gongur markið millum at vera leidd og eygleidd, tá tað snýr seg um talgildar heilsuupplýsingar um teg sum persón?

Ynskja vit at ávirka hvar markið gongur?

Skulu vit sjálvi siga frá?

ella taka onnur ábyrgd okkara vegna?

Hesir spurningar vera endavendir á kjakfundinum. Fundurin er skipaður so, at fyrst verða fleiri upplegg. Hesi eru um, hvussu Talgildu Føroyar hevur hugsað um menniskjaliga aspektið, við at flyta seg til talgildar loysnir, um hvørjar upplýsingar, tað almenna, og herundir heilsuverkið, kann skráseta um hvønn einstakan og hvussu upplýsingarnar verða vardir, um hørjir tankar sjúklingar og avvarðandi hava um tær upplýsingar, sum heilsuverkið hevur um tey, um hvussu vit tryggja okkum, at upplýsingarnar vera nýttir rætt og ikki misnýttir og um talgilding lýst úr einum etiskum sjónarhorni.

Nærri upplýsingar

Tíð: Mikukvøldið 28. november kl. 19.00 til 21.00
Stað: Reinsaríið í Tórsgøtu
Kostnaður: Ókeypis
Tilmelding: Eingin tilmelding

Skrá

Orðstýrari: Óluva Zachariasen, journalistur. Fundurin verður teknmálstulkaður

Kl. 19.00 Vælkomin
Hildur við Høgadalsá, forkvinna í Etiska ráðnum

Kl. 19.05 Tankar um menniskjaliga aspektið við at flyta seg yvir á talgildar loysnir.
Nicolai M. Balle, stjóri, Talgildu Føroyar

Kl. 19.15 Hvørjar upplýsingar kann tað almenna skráseta um meg og hvussu vera upplýsingarnar vardar?
Jógvan Svabo Samuelsen, løgfrøðingur, Løgmansskrivstovan

Kl. 19.25 Hvat ynski eg at mínar upplýsingar kunnu brúkast til í heilsuverkinum?
Sigrun Mohr, farmakonom og fyrrv.forkvinna í Alzheimersfelagnum

Kl. 19.40 Hvussu skal eg tryggja mær, at mínar upplýsingar vera nýttar rætt og ikki misnýttar?
Eilev Sivertsen, KT grannskoðari

Kl. 19.50 Talgilding úr einum etiskum sjónarhorni
Jógvan D. Hansen, lærari í heimspeki

Kl. 20.00 Spurningar og orðaskifti
Í panelinum er: Nicolai M. Balle, Jógvan S. Samuelsen, Sigrun Mohr, Eilev Sivertsen og Jógvan D. Hansen

Kl. 20.50 Samanumtøka
Hildur við Høgadalsá, forkvinna

Kl. 21.00 Liðugt

Tiltakið er ókeypis og øll eru vælkomin. Sjónbandaupptøka verður gjørd av uppleggunum og løgd á heimasíðuna www.etiskaradid.fo